Rudami nazywamy minerały z których uzyskuje się metale. Z punktu widzenia chemii rudy są najczęściej tlenkami, węglanami lub siarczkami metali, zanieczyszczonymi domieszkami piasku i innych substancji. Najpopularniejsze rudy metali przedstawia tabelka
nazwa rudy |
wzór chemiczny |
otrzymywany metal |
hematyt |
Fe2O3 |
żelazo |
boksyt |
Al2O3 |
glin |
blenda cynkowa |
ZnS |
cynk |
halit |
NaCl |
sód |
malachit |
Cu2CO3(OH)2 |
miedź |
chalkopiryt |
CuFeS2 |
miedź |
ilmenit |
FeTiO3 |
tytan |
ferberyt |
FeWO4 |
wolfram |
kasyteryt |
SnO2 |
cyna |
galena |
PbS |
ołów |
Niektóre metale są na tyle mało aktywne chemicznie, że występują w przyrodzie w stanie wolnym. Dlatego właśnie złoto i srebro były znane już w starożytności. Ponad 3500 lat temu ludzie nauczyli się wtapiać inne metale z ich rud. W ten sposób nastała epoka brązu - stopu miedzi i cyny. Metale te są niezbyt aktywne chemicznie, dlatego ich wyodrębnienie z minerałów jest dość łatwe. Najprawdopodobniej sposób wytapiania miedzi i cyny odkryto przypadkowo, obserwując drobne grudki metalu pozostające w popiele po ognisku rozpalonym na skałach zawierających rudy.
Po epoce brązu nastała epoka żelaza - metalu bardziej przydatnego niż brąz. Dziś znamy wiele sposobów pozyskiwania metali z rud, niektóre z nich zostaną omówione szerzej.